Digitale kunst, creatieve software en de kwetsbaarheid van online tools
De wereld van kunst en technologie kruipt steeds dichter tegen elkaar aan. Van interactieve installaties tot AI-gegenereerde kunst en digitale tentoonstellingen: creativiteit leeft ook online. Maar hoe veilig is dat eigenlijk? Wat gebeurt er met jouw werk als de software waar je op vertrouwt ineens verdwijnt?
Kunst leeft niet meer alleen op doek
De moderne maker werkt vaak met digitale tools: tekenprogramma’s, 3D-modelling software, code-gebaseerde platforms of zelfs augmented reality. Veel van deze toepassingen draaien tegenwoordig in de cloud. Je logt in, werkt aan je project en alles wordt netjes opgeslagen — ergens online.
Maar achter dat gemak schuilt ook een kwetsbaarheid. Want wie garandeert dat die tools er morgen nog zijn?
Wat als je favoriete software ermee stopt?
Stel je voor: je werkt al maanden aan een digitaal kunstwerk in een online platform. Plots blijkt dat het bedrijf achter dat platform failliet is, of dat het besluit te stoppen met de dienst. Toegang kwijt, project weg. Het is geen sciencefiction — het gebeurt vaker dan je denkt.
En het raakt niet alleen individuele kunstenaars. Culturele instellingen, collectieven en kunstprojecten vertrouwen ook op software voor archivering, planning, creatie of publieksbeleving.
Creativiteit vraagt ook om continuïteit
Je denkt als kunstenaar of curator liever aan inhoud dan aan infrastructuur. Begrijpelijk. Maar net zoals je je fysieke werk goed opbergt, moet je ook digitaal vooruitdenken. Zeker als jouw kunstproject afhankelijk is van specifieke software of een online omgeving.
Daarom wordt binnen steeds meer creatieve en zakelijke projecten nagedacht over digitale continuïteit. Simpel gezegd: wat gebeurt er als de techniek wegvalt?
Een manier om dat te waarborgen is via een constructie als Escrow software. Daarbij wordt de broncode of werkende kopie van een softwareoplossing bewaard bij een onafhankelijke partij. Gaat de leverancier failliet of stopt die ermee, dan kun je alsnog bij je gegevens of het systeem — zodat je project niet in gevaar komt.
Wanneer is dit relevant voor kunstenaars?
Misschien gebruik je nu open source tools of betaalde software die ‘gewoon werkt’. Toch zijn er situaties waarin het slim is om even verder te kijken:
- Je werkt met een online platform dat exclusieve tools biedt voor jouw kunstvorm
- Je project loopt jaren en moet stabiel blijven draaien
- Je werkt met externe ontwikkelaars of softwarepartners
- Je hebt financiering ontvangen waarbij continuïteit vereist is
Kunst verdient bescherming — ook digitaal
We zijn gewend om digitale kunst als vluchtig te beschouwen. Maar juist omdat het online is, verdient het extra aandacht. Denk aan archivering, toegang tot bestanden, en ja — ook toegang tot de systemen die het allemaal mogelijk maken.
Net zoals musea fysieke werken veiligstellen, moeten ook digitale makers nadenken over de houdbaarheid van hun tools. Want het zou zonde zijn als je creatieve visie strandt door een verdwenen stukje software.
